⛱️ Edat Bağlaç Ünlem Konu Anlatımı

SınıfEdat Ünlem Bağlaç Öğrenci Sunusu İndir 6. Sınıf Türkçe Edat Bağlaç ve Ünlem Öğrenci Sunumu 6.sınıf türkçe ilgeç bağlaç ünlem konu anlatımı ve test 6.sınıf türkçe ad sıfat adıl ilgeç bağlaç ve tamlamalar test 6.sınıf türkçe edat ünlem bağlaç öğrenci sunusu 6.sınıf türkçe edat bağlaç ve Ziyaretçi. Ünlem cümlelerinden 5.nin bildirdiği ifadeyi yanlış yazmışsınız. "Yazık pek de gençmiş!" cümlesi. Üzüntü değil. Açıma olacak. Çünkü buna benzer bir örneğin aynısını kitapta gördüm. Ünlem cümlelerinin 3.sünde de ünlem işareti konulmamış. Bunların dışında ödevime yardımcı oldu. evödevi,eğitim setleri,online matematik dersler,konu anlatımı,soru çözümleri, Belirteç-İlgeç-Bağlaç-Ünlem 3. Edat-Ünlem-Bağlaç 2. Edatlar ve Edat Örnekleri Soru Çözümü. Edatlar konu anlatımı yazımızın sonuna geldik! Türk Dili ve Edebiyatı eğitmenimiz Celal Hoca, bu konuyla ilgili bilmen gereken temel bilgileri bu yazıda özetlemeye çalıştı. Konuyu tam olarak anlamak için konu anlatımını okuman ve bol bol Edatlar soru çözümü yapman da çok önemli. 4) EDAT TÜMLECİ. Cümle içinde bir yargı bildiren yüklemin “ne ile, kimin ile, hangi amaçla” yapıldığı gösteren sözcüklere ya da sözcük gruplarına “Edat Tümleci” denir. Edat tümleçlerini cümle içinde tespit edebilmek için yükleme “ne ile, kimin ile, kimin için, ne için” sorularını yöneltmek gerekir. Edat, Bağlaç, Ünlem' konusunu, sana 5 dakikada öğretiyoruz. 😊5 dakika'da hangi konuları anlatmamızı istersin, yorumlara yazmayı unutma! konu anlatımlarını ünlemnedir konu anlatımı. Edat (İlgeç), Bağlaç ve Ünlem. Liselere Giriş Sınavı (LGS) 5 Haziran 2022 Pazar. Temel Yeterlilik Sınavı (TYT) 534oH. Türk Dili ve Edebiyatı dersi içinde “masal, fabl, edat, bağlaç ve ünlem” konuları yer almaktadır. yani masal-fabl ünitesine hazırlık yapmak ve sınava çalışmanız için bu ünitede yer alan konuları tek bir videoya toplayarak sizlere sundum. Milli Eğitim Bakanlığının müfredatına ve kitabına tamamen uyumlu bir şekilde hazırlamış olduğum videoda, konuları en detaylı şekilde örnekleriyle ele aldım. Bu videoyu seyrederek bu ünitede yer alan tüm konulara hakim olabilir ve sınavınıza en doğru şekilde edebiyat konu anlatım videosuYukarıdaki videoda kullanmış olduğum slaytaki bilgilerden hareketle hem tekrar yapmak hem de sınav öncesinde çalışma yapmanız için “ edebiyat ders notları çalışma PDF” oluşturdum. PDF çalışma kağıdında ünitedeki tüm konuların anlatımlarına yer verdim. Ayrıca her konunun altına ihtiyaç duymanız halinde izlemeniz için video ekledim. Böylelikle ihtiyaç duyduğunuz konuya tıklayarak detaylı anlatımlarına ve örneklerine Edebiyat KonularıMasalFablEdatBağlaçÜnlemÖğrencilerin edebiyat derslerine daha zevkli ve kolay bir şekilde çalışmaları amacıyla hazırlamış olduğum video ve PDF çalışma kağıdını arkadaşlarınızla paylaşarak onların da faydalanmasını sağlayabilirsiniz. Hem video hem de video destekli çalışma PDF kağıdıyla ilgili her türlü yorumunuzu bizlere Edebiyat PDF Deniz HocaSitemizde “ Türk Dili ve Edebiyatı Ünite Çalışma” videolarını ve özet PDF çalışma kağıtlarını bulabilirsiniz. edebiyat Deniz Hoca PDF dosyaları için web sitemizi takip edebilir, tüm dosyaları “Edebiyat Ders Notları Deniz Hoca PDF” bağlantısından ÇEKEBİLECEK YAZILAR ⇒ PDF / Slayt ⇒ Ders Konuları ⇒ TYT Türkçe ⇒ AYT Edebiyat EDAT-BAĞLAÇ-ÜNLEM  Edat İlgeç ➢ Kendi başına anlamı olmayan ancak cümlede başka sözcüklerle öbekleşerek anlam kazanan sözcüklerdir. ile -e göre için – kadar gibi -e doğru üzere -e karşı yalnız -e değin sadece -den beri ancak -den dolayı ➢ Tek başına anlamlı olmasalar da cümleye farklı anlamlar katarlar. • Gerçeği öğrenmek için arşivde üç yıl geçirdim. • Ailem için her türlü fedâkarlığı yaptım. • Bence çalışmadığı için başarısız oldu. • Doğru cevabı hemen buldum. • Kelimeyi doğru yazamamışsın. • Okula doğru yürüdük. • Bu davranışın doğru değil. • Karşı kıyıya dek yüzelim. • Güneşe karşı oturmayalım. ➢ Cümlede farklı görevlerde kullanılabilirler. • Yalnız kalmayı sevmiyorum. • Yalnız adama yardım ettik. • Yalnız sen ikna edersin onu. • Yıllardır yalnızmış. ➢ Edatlar, başka sözcüklerle öbekleşir. • Sınavı kazanmış gibi davranıyor. • Bilim adamlarına göre gezegenimiz hızla ısınıyor. • Seni unutmak için terk ettim kendimi. ➢ Edatlar, isim çekim eklerini aldığında isimleşir. • Yemek konusunda senin gibisini görmedim. • Karşıya dikkatle bakın şimdi.  Bağlaç ➢ Anlamca ilgili cümleleri, kavramları ya da eş görevli ögeleri bağlamaya yarayan sözcüklerdir. ile ise ve çünkü de hâlbuki ki oysaki veya mademki ama nitekim fakat bu yüzden yalnız öte yandan ancak ne var ki • Evime gelmedi çünkü bana çok kırgın. • Çok uğraştım fakat ikna edemedim. • Sözünü ettiğiniz şiiri ben de okudum. • Saatlerce hem çaldı hem söyledi. • Ya ben anlatamadım ya siz anlamadınız. • Feride sevimli, cana yakın ve zeki bir kızdır. • İstanbul’un ve Ankara’nın en büyük sorunu trafiktir.  ’İle’’ • Gazeteyle ekmek almak için çıkmıştım. • Dolmayı ekmekle yeme. • Şiirle hikaye insana umudu aşılar. • Yağmurun etkisiyle yollar kapanmıştı.  Ancak / Yalnız • Erken gelebilirim yalnız uzun süre kalamam. • Burada yalnız seninle çalışabilirim. • Israrla soruyordu ancak cevabı bilmiyorum. • Bu işin üstesinden ancak sen gelebilirsin.  Ünlem ➢ Seslenme, duyguları anlatma vb amaçlarla kullanılan sözcüklerdir. A. Asıl Ünlemler • Ah ! Bu türküler, bu köy türküleri. • Ey talih ! Ölümden de beterdir bu karanlık. • Birkaç adım daha attım yine o ses; hişt, hişt! B. Ünlem Değeri Taşıyan Sözler ➢ İsim, zarf, eylem gibi sözlerin ünlem özelliği almasıdır. • Arkadaş! Yurduma alçakları uğratma sakın. • Merhaba, duvarıma vuran ışık! • Gurbetten gelmişim yorgunum hancı! ➢ Bazı asıl ünlem sayılan sözcükler cümle içerisinde ad görevinde kullanılabilir. • Kimsenin ahı kimsede kalmaz. • Onun ahı gitmiş, vahı kalmış. • Bir ah çeksem karşıki dağlar yıkılır • Eyvahlar olsun. EDAT İLGEÇ Kendi başına bir anlamı olmayan, diğer söz ve söz gruplarıyla kullanıldığında anlam kazanan sözcüklerdir. Edatlar; farklı tür ve görevdeki kelime, kelime grupları arasında anlam ilgisi kurar. Bu anlam ilgisi kendisinden önceki ve sonraki kelime, kelime grupları arasındadır. Türkçede kullanılan başlıca edatlar "ile, için, kadar, gibi, ancak, göre, rağmen, sadece, başka, yalnız, üzere, dek, karşı, sonra, sanki, sıra, ötürü, öte, doğru, denli, dolayı, diye, değin, dair, değil, evvel, beri, gayri, bir, tek, karşın…" Türkçede en çok kullanılan edatlar şunlardır"İLE" EDATI "Birliktelik, araç-gereç, zaman, neden-sonuç ve durum" anlamlarıyla sözleri veya öbekleri bağlar. "-i" sesinin düşmesiyle "-le, -la" şeklinde sözcükle bitişik de yazılabilir. Örnek Esra ile Ankara'ya gidecek. birliktelik Kardeşine hasret ile sarıldı. durum Kâğıdı makas ile kesti. araç-gereç Amcamlar uçakla gelecekler. araç, vasıta Yolun kapanmasıyla kazalar meydana geldi. neden-sonuç Baharla beraber hepimiz kırlara açılacağız. zaman Uyarı "ile" edatı ve "ile" bağlacını karıştırmamak gerekir. "İle" bağlaç olarak kullanıldığı zaman yerine "ve" bağlacı gelebilir; edat olduğunda gelmez. Örnek Silah ile ava çıktılar. edat Yukarıdaki cümlede geçen "ile" sözcüğünün yerine "ve" bağlacı gelemez. Geldiği zaman cümle anlamsız olur. Şöyle ki "Silah ve ava çıktılar." şekline dönüşür. Hasan ile Hüseyin bize geldiler. bağlaç Cümledeki "ile" sözcüğünün yerine "ve" bağlacı gelebilir. Cümle "Hasan ve Hüseyin bize geldiler." şekline dönüşür ki bu da dil bilgisi açısından doğru bir cümledir. "İÇİN" EDATI "Amaç, neden-sonuç, görecelik, hakkında, aitlik, özgülük, uğruna, yolunda" anlamlarıyla sözleri ve öbekleri birbirine bağlar. Örnek Seni görmek için gelecek. amaç Seni evde bulamadığı için okula gelmiş. neden-sonuç Bu iş için Mustafa'ya kaç lira verdin? karşılık Nihal benim için apayrı bir öğrenciydi. göre/ görecelik Ahmet için iyi konuşmuyorlar. hakkında Bütün bu hazırlıklar misafirler için yapıldı. aitlik Vatan için her şeyini feda edebilecek biriydi. uğruna, yolunda "KADAR" EDATI "Karşılaştırma, eşitlik, benzerlik, ölçü, yaklaşıklık, zaman" gibi anlamlarla sözleri ve söz öbeklerini bağlar. Yönelme hâl ekiyle -e, -a kullanılır. Yani "-e kadar" şeklinde cümlede yer alır. Örnek Bin kadar kişi mitinge gidiyordu. aşağı yukarı Cennet kadar güzel bir şehirdir. ölçüsünde Akşama kadar annesini beklemiş. zaman Elma kadar büyüklükte dolu yağıyordu. eşitlik Sınavlara Mustafa kadar çalışmamış. karşılaştırma Tilki kadar kurnaz bir öğrenciydi. ölçü, derece Dolu taneleri elma kadar vardı. benzerlik Bidonu ağzına kadar doldurmuştu. ölçü Uyarılar 1. "Kadar" edatı birlikte kullanıldığı sözcükle ad, sıfat veya zarf oluşturabilir. Örnek Şu kadarını ilk kez görüyorum. isim Fındık kadar boyu vardı. sıfat Bilmiş kadar sevindik. zarf 2. "Kadar" sözcüğü isim tamlamalarında "tamlanan" görevinde kullanılabilir. Örnek Çaresizliğin bu kadarını yaşamadık. 3. Dilimizde "kadar" edatının yerine "dek, değin, denli" edatları da kullanılır. Örnek Sabaha değin oturmuşlar. Eve dek senin izini sürmüş. O denli sinirliydi ki sinirlendiği zaman duvarlar titrerdi. "GİBİ" EDATI "Benzetme, eşitlik, çabukluk, olasılık, karşılaştırma" anlamlarıyla sözleri ve söz öbeklerini birbirine bağlayan bir edattır. Örnek Kuş gibi hafif bir yüreğe sahipti. benzetme Furkan gibi güzel top oynardı. eşitlik Dersten çıktığı gibi kendini dışarı attı. çabukluk, tezlik Su gibi aziz bir nimettir. benzerlik Mustafa gibi Kuran-ı Kerim okuyan birini bulamazsın. karşılaştırma Çocuğu gördüğü gibi bağırdı. hemen, zaman geçirmeden Öğretmenimiz bugün derse gelmeyecek gibi. tahmin, ihtimal Ona her zaman adam gibi muamele ederdik. yakışır, şeklinde Bir an onu sever gibi oldum. yaklaşma Maç dokuz gibi başlar. civarında "ANCAK" EDATI "Miktar, yalnız, sadece, olsa olsa, sınırlandırma, ihtimal" anlamlarıyla sözleri veya söz öbeklerini birbirine bağlar. Örnek Bu soğukta ancak yarım saat durabilirim. en fazla Mustafa'yı ancak sen anlarsın. yalnız, sadece Bu gidişle ancak sabah gideriz. ihtimal Bu ev ancak yüz lira eder. olsa olsa Uyarı "Ancak" sözcüğü, cümle içinde farklı görevlerde kullanılabilir. Örnek Bizimkiler ancak akşam buraya gelirler. edat Yukarıdaki cümlede geçen "ancak" sözcüğü cümleye "zaman" anlamı katmıştır. Cümlede bağlama görevinde olmadığı için edattır. Çok uğraştı ancak bir türlü yapamadı. bağlaç Yukarıdaki cümlede geçen "ancak"sözcüğü iki cümleyi bağlama görevinde kullanıldığı için bağlaç görevindedir. Yine "ancak" sözünün yerine "ama" sözcüğü gelebildiği için bağlaçtır. "GÖRE" EDATI "Karşılaştırma, uygunluk, yönünden, bakımından, görüş" anlamlarıyla sözleri ve söz öbeklerini birbirine bağlar. Yönelme hâl ekiyle kullanılır. Cümlede "-e göre" şeklinde bulunur. Örnek Yeni arabamız eskisine göre daha atiktir. karşılaştırma Zevkime göre bir elbise bulamadım. uygunluk Ayağını yorganına göre uzat. ölçüsünde Söylentilere göre yakın zamanda burada deprem olabilir. bakılırsa "SADECE" EDATI "Sadece, tek, yalnız" anlamlarıyla sözleri ve söz öbeklerini birbirine bağlar. Örnek Soruyu sadece Mustafa doğru yapmıştı. yalnız, tek Beni sadece o anladı o da yanlış anladı. yalnız, tek "BAŞKA" EDATI "Haricinde, dışında" anlamlarıyla sözleri ve söz öbeklerini bağlar. Uzaklaşma hâl ekiyle birlikte kullanılır. Yani "-den başka" şeklinde cümlelerde yer alır. Örnek Senden başka oraya giden olmamış. haricinde, dışında Söylediklerini yapmaktan başka çaremiz kalmadı. haricinde, dışında Not "Başka" sözcüğü cümlelerde farklı görevlerde kullanılabilir. Örnek Başka derslerden ödev almak istiyordu. sıfat Sizi bilmiyorum ama bize başka konuştu. zarf Başkası bizim işlerimize karışmamalıdır. isim "YALNIZ" EDATI "Sadece, tek" anlamlarıyla sözleri ve söz öbeklerini birbirine Bütün hayatını yalnız ona adadı. sadeceAkşamki sohbette yalnız sen yoktun. tek, sadece Not "Yalnız" sözcüğü cümlede farklı görevlerde bulunabilir. "Yalnız" sözcüğü yerine "ama, fakat" bağlaçları gelirse bağlaç; "sadece, tek" sözcükleri gelirse edattır. Örnek Toplantıda yalnız sen yoktun. edat Size gelirim yalnız bize orada yanlış yapmayacaksın. bağlaç Yalnız adam her zamanki gibi bir yere bakıyordu. sıfat O hayatın en zor günlerini yalnız yaşadı. zarf-belirteç Yalnıza dağlar dayanmaz be adam! isim "ÜZERE" EDATI "Zamanda yakınlık, tarz, şekil, amaç, gibilik ve şart" anlamlarıyla sözcükleri birbirine bağlar. Örnek Mustafa eve gelmek üzere oraları düzeltin. zaman, az kaldı Arkadaşlarımız oraya ulaşmak üzere. zaman Konuştuğumuz üzere oraya gideceğim. tarz, şekil Seni görmek üzere okula geldim. amaç Geri vermek üzere kütüphanemizden bu kitabı alabilirsin. şart "DEK" EDATI "Yer veya yön" bildiren bir edattır. Yönelme hâl ekiyle kullanılır. Cümlelerde "-e dek" şeklinde yer Otomobilimiz bozulunca okula dek yürümek zorunda kaldık. yer-yön Ölüme dek seni unutmayacağım Leyla. kadar "KARŞI" EDATI "Zaman, için, yönelme, hakkında" anlamlarıyla sözleri bağlar. Yönelme hâl ekiyle birlikte kullanılır. "-e karşı" şeklinde cümlelerde yer alır. Örnek Bizimkiler sabaha karşı şehre varmışlar. zaman Size karşı bunların ön yargıları var. hakkında Sanata karşı ilgisi vardı. yönelik, hakkında Not "Karşı" sözcüğü cümlelerde farklı şekillerde yer alabilir. Örnek Karşı dere hep böyle akar. sıfat Adamın karşısına bu şekilde çıktı. isim "SONRA" EDATI Uzaklaşma hâl ekiyle beraber kullanılır. Yani "-den sonra" şeklinde cümlelerde yer alır. "zaman" anlamı ön planda olan bir edattır. Örnek Öğleden sonra oraya gideceğiz. İlkbahardan sonra bazı illerde yaşanılmaz. "SANKİ" EDATI "Benzerlik, ihtimal ve inanmama" bildirir. Benzetme edatı olarak bilinir. Örnek Sanki kedi bizim civcivi yemiş. ihtimal, tahmin Sanki bir ejderhanın başıydı o cisim. benzerlik Sanki sözümüz orada geçecek. inanmama "ÖTÜRÜ" EDATI Uzaklaşma hâl ekiyle birlikte kullanılır. "-den ötürü" şeklinde cümlelerde yer alır. Sözler arasına "neden-sonuç ilişkisi" kurar. Örnek Başarısızlığından ötürü morali bozuktu. neden-sonuç ilgisi Okulunu sevmediğinden ötürü okuluna bazen gitmek istemiyor. neden-sonuç "DOĞRU" EDATI Yönelme hâl eki olan "-e, -a" ekleriyle birlikte kullanılır. "-e doğru" şeklinde cümlelerde yer alır. "Yer-yön, zaman" anlamlarıyla sözleri veya söz öbeklerini birbirine Yatsıya doğru oraya vardık. zaman İstanbul'a doğru yola çıktılar. yön, cihet Herkes parka doğru yürüyordu. yön Not "Doğru" sözcüğü cümlede isim, sıfat ve zarf olarak kullanılabilir. Örnek Doğru sözlü bir insandı Muhammed. sıfat Bütün ödevlerini deftere doğru yazmıştı. zarf Bize doğruyu anlatmayı şiar edinmişti. isim "DENLİ" EDATI Sözcükleri, sözleri "derece, miktar, ölçü" anlamlarıyla birbirine bağlar. Örnek Sınavlarda hiçbir zaman düşük not almazdı bu denli. miktar, kadar Benden o denli nefret ettiğini tahmin etmiyordum. derece "DOLAYI" EDATI Uzaklaşma hâl ekiyle birlikte kullanılır. "-den dolayı" şeklinde cümlelerde yer alır. Sözler arasında "neden-sonuç ilgisi" kurar. Örnek Dik kafalı olmasından dolayı sık sık azarlanır. neden-sonuç Okuldan erken ayrılmasından dolayı azar işitti. neden-sonuç"DİYE" EDATI Sözleri ve söz öbeklerini "neden-sonuç ve koşul-şart" anlamlarıyla birbirine bağlar. Örnek Onları göreyim diye dışarı çıktı. amacıyla Mustafa üzülecek diye öğretmen notunu söylemiyor. neden-sonuç "DEĞİN" EDATI "Yer-yön ve zaman" anlamlarıyla sözleri ve öbekleri bağlar. Yönelme hâl ekiyle birlikte kullanılır. Yani cümlelerde "-e değin" şeklinde yer alır. Örnek Öğlene değin o şehre ulaştık. zaman Okula değin cadde ağaçlarla kaplıydı. yer "RAĞMEN" EDATI "Tersine olarak, aksi, karşın" anlamlarıyla sözleri ve öbekleri bağlar. Yönelme hâl ekiyle kullanılır. Yani "-e rağmen" şeklinde cümlelerde yer alır. ÖrnekParasızlığına rağmen şikâyet etmiyordu. tersine olarak Çok çalışmasına rağmen istediği yeri kazanamadı. karşın "EVVEL" EDATI Zaman bildiren bir edattır. Uzaklaşma hâl ekiyle birlikte kullanılır. "-den evvel" şeklinde cümlelerde yer alır. Örnek Sizden evvel onlar buraya geldiler. zaman Her şeyden evvel o işi bitirmeliyiz. zaman Okula gitmeden evvel ödevlerini yap. zaman "KARŞIN" EDATI "Karşıtlık, tersine olarak" anlamlarıyla sözleri ve öbekleri bağlar. Yönelme hâl ekiyle birlikte kullanılır. Yani "-e karşın" şeklinde cümlelerde yer alır. Örnek Bütün çabalarımıza karşın kötü alışkanlıkları terk etmedi. karşıtlık Her şeyi bilmesine karşın susmuş, konuşmuyor. karşıtlık Doğruyu bilmesine karşın yanlışta ısrar ediyor. karşıtlık "BERİ" EDATI Uzaklaşma hâl ekiyle -den birlikte kullanılır. Yani "-den beri" şeklinde cümlelerde yer alır. Eylemlerin başlangıcını ve zamanını belirtir. Örnek Akşamdan beri yağmur yağıyor. zaman Sabahtan beri bu okulda gürültü eksik olmadı. zaman Asırlardan beri atalarımız Anadolu'yu vatan eylemiş. süreç, zamanNot "Beri" kelimesi cümlelerde isim, sıfat ve zarf görevinde kullanılabilir. Örnek Beri yol daha düzgün görünüyor. sıfat Biraz beri git de rahat edelim. zarf Yolun berisinde bir ark vardı. isim "GAYRI" EDATI "Başka, başkalık" anlamlarıyla sözleri ve öbekleri bağlar. Uzaklaşma hâl ekiyle beraber kullanılır. Yani "-den gayrı" şeklinde cümlelerde yer alır. Örnek Senden gayrı kimse sevmedim. başka Bu evden gayrı ev istemem. başka "BİR" EDATI "Yalnız, sadece" anlamlarıyla sözleri ve öbekleri bağlar. Örnek Hastanedeyken beni bir sen aramadın. sadece Okulun, bir sabahları erken başlamasını sevmedim. yalnızUyarı "Bir" sözcüğü cümlelerde farklı görevlerde de kullanılır. Örnek Bir günde bütün işlerini bitirdi. sıfat Öğrencinin biri sürekli kitap okurmuş. isim "TEK" EDATI "Sadece, yalnız" anlamlarıyla sözleri ve öbekleri birbirine bağlar. Edat olabilmesi için sözcükler arasına "sadece" anlamını katması gerekir. Örnek Tek sen mi derse geç kalmışsın? sadece, yalnız Soruyu herkesin içinde tek o bildi. sadece, yalnız Edatlar ile ilgili Önemli UyarılarEdatlar iyelik eki aldıkları zaman isim olur. Örnek Evin karşısında bir iş yeri açılmış. Herkes işin doğrusunu merak ediyor. Edatlar, cümlelerde bazen yalnız bazen de başka sözcüklerle öbekleşerek yüklem, tümleç ve nesne olabilir. Örnek Futbolcular, aslanlar gibi oynadılar. zarf tümleci O sabah hepimiz çocuklar gibiydik. yüklem Bu kadarını bizim Mustafa yapabilir. belirtili nesne Edatlar, cümledeki diğer sözcüklerle beraber sıfat ya da zarf öbeği oluşturabilir. Tek başlarına kullanılamaz. Örnek Buz gibi su içerdi her sabah. sıfat öbeği Mustafa herkes kadar çalışmıyordu derslerine. zarf öbeği BAĞLAÇKendi başına bir anlamı olmayan, cümlede eş görevli söz ya da söz öbeklerini bazen de cümleleri birbirine bağlayan sözcük veya söz öbekleridir. Bağlaçlar, cümlede öğe görevinde kendi başlarına bir anlamı yoktur. Geldikleri cümlelerin çeşitli bölümleri arasında anlam ve biçim açısından bağlantı sıralama ve anlatım bütünlüğü bağlaçlar sayesinde içerisinde birbirine bağladıkları sözlerin görevlerinde bir değişime neden cümleden çıkarıldıkları zaman cümlenin anlamında değişme olsa da bozulma yerine noktalama işaretleri kullanılabilir."ile" bağlacı hariç bağlaçlar kendisinden önceki ve sonraki sözlerden ayrı yazılır. Bağlaca benzeyen bitişik yazımlar bağlaç değil edatları olarak da bilinir. Başlıcaları şunlardır ve, veya, ile, ama, de da ancak, belki, çünkü, eğer, hâlbuki, hiç değilse, ise, ki, lâkin, meğer, nasıl ki, öyle, öyle ki, sanki, şu var ki, üstelik, ya da, fakat, yalnız, oysa, oysaki, zira, madem, mademki, veyahut, yahut, şayet, öyleyse, o halde, kısacası, demek ki, nitekim, yoksa, ne... ne, ya… ya, gerek… gerek, ha… ha, hem... hem, ister… ister, olsun… olsun, kâh… kâh, de… de, hatta, ayrıca, yine, açıkçası, bile, dahi, hele, ne var ki, ne yazık ki, yeter ki, yani… BAĞLAÇ ÇEŞİTLERİ 1. Sıralama Bağlaçları "VE" BAĞLACI Kelimeleri, kelime gruplarını, isim ve sıfat tamlamalarını, cümlenin çeşitli öğelerini birbirine bağlar. Örnek Mustafa ve Büşra geçen yazın evlenmişler. özneleri bağlamış Bizi seviyor ve bize değer verdiğini hissettirmeye çalışıyordu. cümleleri bağlamış Bir gül ve bir çiçek alıp eve doğru gitti. sıfat tamlamalarını bağlamış Çalışkan ve dürüst insanları herkes sever. sıfatları bağlamış Beni, seni ve Mustafa'yı yemeğe davet etmiş. belirtili nesneleri bağlamış Bakkaldan gazete ve ekmek aldı. belirtisiz nesneleri bağlamış Not "ve" bağlacından önce ve sonra kesinlikle herhangi bir noktalama işareti konulmaz. Bazı şiirlerde bu kullanıma rastlanılsa da bu bir yazım yanlışıdır. 2. Eşdeğerlik Bağlaçları"VEYA, YA DA, YAHUT, VEYAHUT" BAĞLAÇLARI Aynı değer ifade eden kelime, kelime grupları ve cümleler arasında birinin tercih edilmesi durumunda kullanılır. Yani iki seçenekli ifadelerde kullanılır. Örnek Çabucak eve gelsin veya hemen okula gitsin. cümleleri bağlamış Çocuğuma bu yazın bisiklet veya motosiklet almayı düşünüyorum. nesneleri bağlamış Bu akşam veya yarın akşam oraya gidelim. sıfat tamlamalarını bağlamış İstanbul'a ya da Ankara'ya bilet alabilirim. dolaylı tümleçleri bağlamış Annen yahut baban derhal beni bulsun. özneleri bağlamış 3. Karşılaştırma Bağlaçları"YA... YA" BAĞLACI En az iki seçenek söz konusu olduğunda kullanılır. Genellikle birbirine tezat teşkil eden durumlarda "ya… ya" bağlacına başvurulur. Bağlantı kurduğu öğeler arasında "seçme, üstün tutma" anlamları katar. Örnek Ya okula ya işe gitmeli kişi. tümleçleriYarınki maçta ya Mustafa'yı ya Furkan'ı destekle. nesneleri Ya bu deveyi güdeceksin ya bu diyardan gideceksin. cümleleri Sen sabah ya okulun bahçesini ya salonun koridorunu temizleyeceksin. isim tamlamasını Oraya ya Ali ya Ayşe hemen gitsin. özneleri "NE... NE" BAĞLACICümleye olumsuzluk anlamı katan bağlaç; aynı zamanda eş görevli sözcükleri, sözcük gruplarını, isim ve sıfat tamlamalarını, cümleleri ve cümlenin öğelerini birbirine bağlar. Örnek Ne şiş yansın ne kebap. özneleri Ne fiziği ne müziği başarmışsın. nesneleri Ne sinemaya ne tiyatroya gitmiş. tümleçleri Ne okula gitmiş ne sinemaya gitmiş. cümleleri O, olayda ne ağladı ne güldü. yüklemleri Ne bizi anlayan ne soran var. olumsuzluk Not "Ne… ne" bağlacı, sıfat ve zarfların önüne geldiğinde zarf görevinde kullanıldığı zaman bağlaç olmaktan çıkar. ÖrnekNe güzel ne güzel bir beldedir o belde. zarf-belirteç "HEM… HEM" BAĞLACI Görevdeş öğeleri, "birlikte olma, eşitlik" anlamlarıyla bağlar. Bazen zıt unsurları da bağlayabilir. Örnek Hem ders çalışıyor hem müzik dinliyor. nesneleri Hem nalına hem mıhına vuruyor. tümleçleri Hem zengin olmak istiyor hem akşama kadar yatıyor. zıt unsurları Hem okula gidiyor hem ailesinin geçimini sağlıyor. cümleleri Hem eski hem yeni okulunu ziyaret edecek. sıfatları "DE... DE" BAĞLACI Cümlenin öğelerini ve cümleleri birbirine bağlar. Örnek Olaydan sonra evini de arabasını da satmış. nesneleri Ali de Ahmet de bu olayı duymamışlardı. özneleri Okula da işe de gitmemişti o hafta. tümleçleri Gelmedi de gitmedi de dün akşam Semih. cümleleri "GEREK... GEREK" BAĞLACI Cümlenin öğelerini ve cümleleri birbirine bağlar. Örnek Gerek Ali gerek Mustafa olanlardan çok etkilenmişlerdi. özneleri Gerek Osmanlıları gerek Selçukluları anlamak için çok okumak gerekir. nesneleri Gerek bize gerek size bir ön yargıları olmalı. tümleçleri "OLSUN… OLSUN" BAĞLACI Aynı görevdeki sözcükleri "eşitlik, birleştirme, seçme" anlam ilgisiyle birbirine bağlar. Örnek Edebiyat olsun Türkçe olsun her zaman çalışırdı. nesneleri Öğretmeni olsun arkadaşı olsun ona yanlış yapmışlar. özneleri Evdeki kişilere olsun dışarıdaki kişilere olsun mesafeli dururdu. tümleçleri KÂH... KÂH BAĞLACI Cümlenin öğelerini, tamlamaları ya da cümleleri birbirine bağlar. Örnek Kâh ağladık kâh güldük bu garip dünyada. cümleleri Kâh okuluna kâh evine uğramaz olurdu. tümleçleri Kâh arkadaşlarını kâh kardeşlerini üzerdi. nesneleri Kâh Muhammed Furkan kâh Barış güreşi kazanırdı. özneleri Kâh sınıfın kapısını kâh bahçenin kapısını kırardı. isim tamlamalarını Kâh güzel bir çehreye kâh güzel bir güle vurulurdu. sıfat tamlamalarını HA... HA" BAĞLACI Öğeleri ya da cümleleri birbirine bağlar. Örnek Ha Karacaoğlan ha Dadaloğlu'nun yazılarını okudun, fark etmez. özneleri Ha geldin ha gelmedin, biz gideceğiz. cümleleri Ha kuşa ha kurda yem oldun, neticede gidiyorsun. tümleçleri Ha bizi vurmuşlar ha sizi vurmuşlar, ne fark eder? nesneleri 4. Karşıtlık Bağlaçları "AMA" BAĞLACI Cümleler arasında karşıtlık ilgisi kurar. Cümlelere koşul ve pekiştirme anlamı da katar. Örnek Derse girmiş, ama dersi dinleyememiş. karşıtlık Maça hırslı çıkmışlar ama maçı kaybetmişler. karşıtlık Okula gidebilirsin ama zamanında ev döneceksin. şart-koşul Delikanlı ama delikanlı bir gençti Furkan. pekiştirme Not "ama" bağlacı cümlede farklı görevler üstlenir. Genellikle cümleleri bağlar. Örnek Okula gelmiş ama derse girmeden eve dönmüş. cümleleri Annesini çok seviyor ama bir türlü ona gidemiyor. cümleleri "FAKAT" BAĞLACI Cümlelere karşıtlık anlamı kazandıran bağlaçtır. Genellikle cümleleri bağlama görevi üstlenir. Bazen cümlelere koşul anlamı da katar. Örnek Onu her yerde aradı fakat bulamadı. karşıtlık Her nimetten tadın fakat onları asla israf etmeyin. şart-koşul"LÂKİN" BAĞLACI Cümlelere karşıtlık anlamı kazandıran bağlaçtır. Genellikle cümleleri bağlama görevi üstlenir. Bazen cümlelere koşul anlamı da katar. Örnek Ders zili çalmış lâkin öğrencilerin çoğu dışarıda. karşıtlık Sizi seviyorum lâkin karşılığını göremiyorum. karşıtlık Maç bitti lâkin hakem hâlâ maçı oynatıyor. karşıtlık "YALNIZ" BAĞLACI Cümlelere karşıtlık ve koşul anlamları kazandıran bir bağlaçtır. Genellikle cümleleri bağlama görevi üstlenir. Örnek Dünyamı ona açtım yalnız oralı olmadı. karşıtlık Seni sinemaya götürürüm yalnız ödevlerini zamanında bitirirsen. şart-koşul Uyarı "Yalnız" sözcüğü cümlede niteleme sıfatı, edat, zarf, bağlaç, isim görevlerinde kullanılabilir. Bir isimden önce gelip onu nitelerse niteleme sıfatı, fiillin durumunu belirtirse durum zarfı, "fakat, ama" anlamlarında kullanılırsa bağlaç, "sadece, bir, tek" anlamlarında kullanılırsa edattır. Örnek Bu konuyu saatlerce anlattım yalnız o anladı. sadece anlamında/edat Bu konuyu saatlerce anlattım yalnız kimse anlamadı. fakat, ama/bağlaç Yalnız bir gün yaşanmamış bir gündür. niteleme sıfatı Yalnız çocuklar sosyal açıdan zayıf çocuklardır. niteleme sıfatı O, dünyaya yalnız geldi, yalnız gitti. durum zarfı Bir yalnızı hayal edin, hayatın o zaman kıymetini anlarsınız. isim Kafam çok dinlendi çünkü evde yalnızdım. isim "ANCAK" BAĞLACI Aralarında zıtlık bulunan iki ayrı ifadeyi, cümleyi birbirine bağlar. Bazen cümlelere koşul anlamı da katar. ÖrnekAkşama kadar onu aradık ancak bir türlü bulamadık. karşıtlık Seni yanıma alırım ancak önce çalışıp biraz para biriktirmelisin. koşul-şart Uyarı "Ancak" kelimesi fiili durum açısından tamamlarsa zarf; "sadece, yalnız" anlamlarında kullanılırsa edat; "ama, fakat" anlamlarında kullanılırsa bağlaç olur. Bu anlamları cümlelerdeki kullanımı belirler. Örnek Bunu ancak bizim Osman başarır. "Sadece, yalnız" anlamında olduğu için edattır. Bunu yazarım ancak sen de yardım edeceksin. Şart anlamı kattığı için bağlaçtır. Toplantıya erken çıkmasına karşın ancak yetişir. Fiilin durumunu belirttiğinden zarftır. "NE VAR Kİ" BAĞLACI Aralarında zıtlık bulunan iki ayrı ifadeyi, cümleyi birbirine bağlar. Bazen cümlelere koşul anlamı da katar. Örnek Çok çabaladı ne var ki istediği yeri tutturamadı. karşıtlık Çalışkan bir öğrenci ne var ki davranışları bozuktur. karşıtlık Dışarıya çıkabiliriz ne var ki iyi giyinmelisin. koşul-şart"NE YAZIK Kİ" BAĞLACI Aralarında zıtlık bulunan iki ayrı ifadeyi, cümleyi birbirine bağlar. Kötü ve acı sonla biten cümlelerde daha çok kullanılır. Örnek Babası çok iyiydi ne yazık ki sağlığında kıymetini bilemediler. karşıtlık Okulun ortamı müsait ne yazık ki öğrenciler çalışmıyor. karşıtlık 5. Gerekçe Bağlaçları "ÇÜNKÜ" BAĞLACI Cümlede neden-sonuç ilgisi kurar. Bazen bu bağlacın yerine "zira" bağlacı da kullanılır. Cümlelere "şundan, şu sebeple" anlamlarını katar. ÖrnekDerslerinden hep başarısız olurdu çünkü çalışmazdı. neden-sonuç Uçağı kaçırmıştı çünkü yolda kaza yapmıştı. neden-sonuç Eve dönmek zorundaydı çünkü annesi onu çağırmıştı. neden-sonuç "MADEM, MADEMKİ" BAĞLAÇLARI Bu bağlaçlar başına geldikleri cümleyi bir sonraki cümleye bağlar. Örnek Mademki oraya gittiniz onu ziyaret etseydiniz. gerekçe Madem okula gitmeyecektin neden erken kalktın? gerekçeMadem unutacaktın neden beni çok sevdin? gerekçe "ZİRA" BAĞLACI "çünkü" anlamında olup bazen "çünkü" bağlacının yerine kullanılır. Cümlede neden-sonuç ilgisi kurar. Cümlelere "şundan, şu sebeple" anlamlarını katar. Örnek Çalışmamız başarılı olacak zira herkes çalışmayı sahipleniyor. neden-sonuç Geldiğinize çok sevindi zira sizi dört gözle bekliyordu. neden-sonuç Hafta sonu evine gitti zira annesini çok özlemişti. neden-sonuç "YOKSA" BAĞLACI Gerekçe bildiren bir bağlaçtır. Cümleye "tahmin, şart" anlamı katar. Örnek Yoksa bu işte beni devre dışı mı bırakacak. tahmin Oraya daha varmamışlar yoksa kaza mı yaptılar. tahmin Çabuk buraya gel yoksa yapacağımı bilirim. şart"NASIL Kİ" BAĞLACI Gerekçe bildiren bağlaçlardan biridir. Örnek Nasıl ki size yanlış yaptı aynısını bize de yaptı. Nasıl ki derslerine az çalışıyor yine de notları iyidir. "DEĞİL Mİ Kİ" BAĞLACI Gerekçe bildiren bağlaçlardan biridir. Örnek Bize yanlış yapanlar onlar değil mi ki biz de aynısını onlara Pekiştirme Bağlaçları "DE" BAĞLACI Bulunduğu cümlelere "dahi, bile, eşitlik, gibilik vb." anlamlar katar. Bağlaç olan "de, da"nın başlıca özellikleri şunlardırBağlaç olan "de, da" her zaman ayrı yazılır."te, ta" şekli yoktur. Yani ünsüz benzeşmesi kuralına uyumuna isimden sonra gelirse kesme işareti kullanılmaz. Cümlelere "dahi, bile, başkaları, gibi" anlamları çıkarıldığında anlam bozulmaz, cümle kısmen bir kelime gibi kabul vurgulu söylenir. "de" Bağlacının Cümleye Kattığı AnlamlarEşitlik, gibilik anlamları katar. Örnek O kitabı geçen hafta ben de bitirdim. Oraya zamanında ben de alay anlamları katar. Örnek Ev de ev olsa bari! Okuyacak maaş sahibi olacak da bize bakacak. Abartma anlamı katar. Örnek Saray da saraymış ha! Sıcak da sıcak bir hava vardı Urfa'da. Şaşma anlamı katar Örnek Çocuklar da mı bizimle gelecek! Abdullah da mı bu pisliğin içindedir. Sebep, inat ve korkutma anlamları katar. Örnek Babası ona kızdı da evden o gece ayrılmıştı. sebep Bu işler bu saatte yapılacak da yapılacak diye inat etti. inat Verdiğim işleri zamanında yapma da göreyim. korkutma Sitem, kızgınlık, azarlama, istek, yakınma, hayıflanma, memnuniyet, tehdit anlamları katar. Örnek Köyümüze gelmişsin de bizi ziyaret etmemişsin. sitem Ne bu! İki saat ders çalış da sonra dışarıya çık. kızgınlık Abdullah'a ne oluyor da her işime karışıyor. azarlama Evimize bir gel de oradan sinemaya gidersin. istek Bir türlü bizim de seviyemize inip ders anlatamadı. yakınma Tatilimi de tatil gibi geçiremedim. hayıflanma Ne iyi ettiniz de bu soğukta çay getirdiniz. memnuniyet Borçlarını verme de seni göreyim. tehdit Ama, fakat, lakin anlamlarında kullanılır. Örnek Okula gelmiş de derse girmeden tekrar evin yolunu tutmuş. Sınava girdi de kazanamadı. Bülbül güle hasret kalmış da gülün haberi yokmuş. Şart, rica, övünme, değişmezlik anlamlarında kullanılır. Örnek İngilizce kelimeleri yazıp da öğreneceksin. şart Bize izin ver de yola çıkalım. rica Ankara'ya gideyim de görün nasıl tüm işleri hallederim. övünme Çalışsan da inan kazanamazsın. değişmezlik "de" Bağlacının Cümlede Üstlendiği Görevler"Dahi, bile, üstelik " bağlaçlarıyla özdeş bir kullanıma Mustafa da toplantıya katılmadan gitti. dahi, bile Bundan sonra çalışsan da kazanman zordur. dahi, bile Tekrarlanan sözcükler arasına girerek anlamı güçlendirir. Örnek Okul da okul olsa bu kadar üzülmezdim. Güzel de güzel bir ev almış. Cümleleri, sözcükleri birbirine bağlar. Örnek Buraya gelmiş de gitmiş. cümleleri Elma, üzüm portakal da almış. sözcükleri "BİLE" BAĞLACICümlelere pekiştirme anlamı katan bir bağlaçtır. "de" ve "dahi" bağlaçları ile aynı özelliklere sahiptir. Birbirlerinin yerine de kullanılabilir. Örnek Bu soruyu Ayşe bile yapamaz. dahi Gelirse bile bu saatten sonra yetişemez. dahi Benimle tek bir Allah'ın kelamı bile konuşmadı. üstelik"DAHİ, ÜSTELİK, HATTA, AYRICA, HEM DE" BAĞLAÇLARI Cümlelere pekiştirme anlamı katan bağlaçlardır. Bu bağlaçlar bazı durumlarda birbirlerinin yerine kullanılabilir. Örnek Ben dahi saatlerce onu bu konuda ikna edemedim. bile Konuşmuyor üstelik günden güne eriyor. bunun yanında Onu orada gördüm hatta onunla sohbet ettim. üstelik Matematikte, İngilizcede hatta müzikte düşük not almış. dahi, bile 7. Özetleme Bağlaçları"KISACASI, DEMEK Kİ, AÇIKÇASI, ÖYLEYSE, YANİ, O HALDE, ÖZETLE, ANLAŞILIYOR Kİ, ANLAŞILAN, NİTEKİM" BAĞLAÇLARI Sözün özetlendiği yerlerde çok fazla kullanılır. Özet anlamı kazandıran bağlaçlardır. Kendilerinden önceki cümle veya cümleleri özet veya sonuç cümlelerine bağlar. Örnek Bu işte kısacası hepimiz zararlı çıkacağız. özetle Demek ki kedi bundan sürekli buraya geliyor. özetle Bu işten açıkçası ben de sıkıldım. kısacası Onlar, gelmeyecek anlaşılan öyleyse gidelim. bunun sonucunda Bu çeşme artık akmayacak yani ümidimizi ondan keselim. özetle Kimse bizi dinlemiyor o halde biz de çıkıp gidelim. kısacası Tiyatroyu sonlandırdım özetle artık oynamayacağız. kısacası Herkes kendince bir kural koymuş anlaşılıyor ki yönetim boşluğu var. özetleBu kuyruk yine uzayıp gitmiş anlaşılan bize gitmek düşüyor. özetle Kimse onu desteklemedi nitekim yalnız kaldığını anladı. sonuç olarak Diğer Bazı Bağlaçlar"Kİ" BAĞLACI Cümlelere çeşitli anlam ilgileri kurar. Çoğunlukla cümleleri bağlama göreviyle kullanılır. "ki" bağlacından sonra gelen cümle genellikle önceki cümlenin açıklayıcısı durumunda olur. "ki" bağlacı sözcüklerden daima ayrı yazılır ve ünlü uyumlarına uymaz. Yani "kı, ku, kü" şekilleri yoktur. Yalnızca "ki" biçimi vardır. Türkçe değil Farsça bir bağlaçtır. Örnek Çok çalışmadı ki istediği yeri kazansın. neden-sonuç Akşam, odama okulun bekçisi girebilmiş mi ki? kuşku Eve vardım ki her tarafı su basmış. şaşma Anlatsam da beni dinlemez ki… yakınma Sabah geç uyanmış olmalı ki derslerine yetişmemiş. tahmin Sen ki dağlara ferman yazdıransın. özneyi pekiştirme Ödevlerini yapmalı ki onu sinemaya götürebileyim. koşul-şart Kar ki ölümü hatırlatır fanilere. açıklama Mustafa diyor ki… Alıntılarda kullanılır. Adam terbiyesiz ki terbiyesiz biriydi. pekiştirme Bu akşam öyle yorgunum ki… abartma Uyarı "ki" eki hem bağlaç hem sıfat yapan ek hem de ilgi zamiri olarak kullanılır. Bu özellik çokça karıştırıldığı buna için dikkat etmek gerekir. İlgi Zamiri "–ki" Sözcüğe her zaman bitişik yazılır. Bir ismin yerini tutar. "tamlanan"ın yerini tutar. Büyük ünlü uyumu ile küçük ünlü uyumu kuralına uymaz. "-ki" şeklinden başka şekli baban sizi unutmuş; bizimki yine bizi unutmamış.bizim babamız belirtili isim tamlaması Senin için rahat edebilir benimki kan ağlıyor.benim içim belirtili isim tamlaması Sıfat Yapan "–ki" İsimlere gelerek onlara yer ve zaman anlamı katan bir ektir. Sözcüğe her zaman bitişik yazılır. Ek durumunda olup eklendiği sözcüğe sıfat özelliği kazandırır. Yer bildiren isimlere gelip onlara sıfat özelliği kazandırdığında "-de, -da" hâl ekiyle birlikte kullanılır. Zaman bildiren sözcüklerin sonuna da doğrudan gelir. ÖrnekÇarşıdaki hesap her zaman evdeki hesaba işaretler bize her şeyi yozlaşma okuldaki eğitimle önlenebilir. Bağlaç "ki" Farsça bir bağlaç olup Türkçenin cümle yapısına aykırı bir şekilde kullanılır. Sözcükten her zaman ayrı yazılır. Bir sözcük olarak kabul edilir. Vurgu ve bağlama amacıyla kullanılır. Cümleden çıkarıldığında diğer "-ki" ekleri kadar cümle anlam ve yapı bakımından bozulmaz. Sadece "ki" şekli vardır. Örnek Sen ki özlemin diğer adı oldun benim için. Geçmiş zaman olur ki hayali cihan değer. Demek ki dediklerimizi yapmamış. "ki" Eki ile İlgili Önemli Uyarılar 1. "ki" bağlacı kaynaştığı kimi sözcüklerle bitişik yazılır. ÖrnekÇünkü, mademki, halbuki, belki, sanki, meğerki, oysaki Bunların hiçbirisinde "-ki" eki değişmez sadece "çünkü" bağlacı küçük ünlü uyumuna uyup bağlaçtaki "ki" eki "kü" şekline dönüşür. 2. "ki" bağlacı kaynaştırmanın oluşmadığı sözlerde her zaman ayrı yazılır. Örnek Diyelim ki, demek ki, öyle ki, elbette ki, tut ki, ne var ki… 3. "ki" nin yer aldığı kelimeye "-ler, -lar" eklerini getirdiğimizde anlamlı bir sözcükle karşılaşırsak "ki" bağlaç; anlam bozulup anlamsızlaşır ise ek, ilgi zamiri veya sıfat yapan "-ki" ekidir. Örnek Kalpteki sızı kolay kolay "-ler" ekini getirdiğimizde; "Kalptekiler sızı kolay kolay geçmez." şekline dönüşür ki cümle yapı bakımından dil bilgisine aykırılık teşkil eder. Öyleyse buradaki "-ki" eki sıfat yapan yani yapım eki olan "–ki" ekidir. Bil ki sizin de saltanatınız bir gün bitecektir. Cümleye "-ler" ekini getirdiğimizde; "Bil kiler sizin de saltanatınız bir gün bitecektir." şekline dönüşür ki bu da yapı bakımında doğru bir cümle değildir. Öyleyse burada yer alan "ki" bağlaç olan ki ekidir. 4. Çekimli fiillerden sonra gelen "ki" eki daima bağlaç olan "ki" ekidir. Örnek Çiğ yemedim ki karnım ağrısın. Beni öyle seviyor ki Sıfat yapan yani yapım eki olan ki eki sıfat tamlaması kurar. Önünde yer alan isme "hangi" sorusunu yönelterek de sıfat yapan "-ki" ekini bulabiliriz. Örnek Derideki yara gider; derindeki yara gitmez. Hangi yara? İçimdeki ses beni hiçbir zaman yanıltmadı. Hangi ses? "İLE" BAĞLACI Aynı görevdeki sözcükleri birbirine bağlar. "ve" bağlacı ile "ile" bağlacının görevleri birbirine yakındır. Birbirlerinin yerine kullanılabilir. "ve" bağlacı cümleleri birbirine bağlarken "ile" bağlacı cümleleri bağlamaz. "ile"nin kullanım alanı daha dardır. Ayrıca "ile" bağlacı, "i" sesini düşürerek sözcükle bitişik de yazılabilir. Örnek Tuba ile Betül kardeş gibiler. isimleri bağlamış Derya ile Ali geçen yazın evlenmişler. özneleri bağlamış Okuması ile yazması fena değil. fiilimsileri bağlamış Bir elbise ile bir ekmek alıp eve geldi. sıfat tamlamalarını bağlamışNot "ile" bağlacı edat ve zarf görevlerinde de kullanılabilir. Örnek Ankara'ya uçak ile gidecekmiş. edat Arkadaşına hasretle sarıldı. zarf Uyarı "ile" hem edat hem de bağlaç olarak kullanılmaktadır. Bir cümlede "ile"nin yerine "ve" gelebilirse bağlaç, gelemezse edattır. Örnek Yarın sabah uçak ile İstanbul'a gidecek. Cümlede geçen "ile" sözcüğü edattır. "ile"nin yerine "ve" bağlacı geldiğinde cümle bozulmaktadır. Şöyle ki "Yarın sabah uçak ve İstanbul'a gidecek." şekline dönüşür ki bu da yanlış bir cümle olur. Ali Rıza ile Semra mutlu bir geleceğe ilk adımı attılar. Cümlede geçen "ile" sözcüğü bağlaçtır. "ile"nin yerine "ve" bağlacı da kullanılabilmektedir. Cümle; "Ali ve Semra mutlu bir hayata ilk adımı attılar." şekline dönüşür ki bu da doğru bir cümledir."İSE" BAĞLACI Cümlelere koşul-şart ifade eden bir anlam katar. Kendisinden önceki sözcükle bitişik de yazılabilir. Bu durumlarda "i" sesi düşer. Örnek Babası işe annesi ise hastaneye gitmiş. Öğretmen bağırıyordu, çocuksa buna aldırış etmiyordu. Mehmet şiirden hoşlanır ben ise romandan hoşlanırım. Uyarı "ise" ek fiil olarak da kullanılır. Ek fiil olarak kullanıldığı zaman basit kipleri birleşik kip yapar. Ek fiilin olumsuzu yapılabilir; bağlaç olan "ise"nin olumsuzu yapılmaz. Örnek Mustafa gelmişse çıkıp gideceğiz. ek fiil Bunu yazacaksa Abdullah yazar. ek fiil "İSTER… İSTER" BAĞLACI Cümlede birbirine bağlanılması gereken öğeleri bağlamada kullanılır. Örnek İster mavi gömleği ister kırmızı kazağı alabilir. nesneleri bağlamış Sınavdan sonra ister eve ister çarşıya gidebilir. tümleçleri bağlamış İster Ali ister Mehmet bu işi başarabilecek kişilerdir. özneleri bağlamış "HİÇ OLMAZSA" VE "HİÇ DEĞİLSE" BAĞLAÇLARI Cümlelere "bari" anlamı katar. Örnek Oraya giderken hiç olmazsa elinde bir şey götürseydin. bari Arkadaşın yanlış yapmış hiç değilse siz doğruyu yapsaydınız. bari Toplantıya babası gidemiyorsa hiç değilse siz gidin. bari "OYSA, OYSAKİ, HÂLBUKİ" BAĞLAÇLARI Karşıtlık anlamı kazandıran bağlaçlar içerisinde yer alır. Genellikle cümleleri birbirine bağlar. Örnek Beni bırakıp gitmiş olabilirsin oysa ben manen oradayım. cümleleri Okulu bırakmak zorunda kalmıştı oysaki dersleri çok iyiydi. cümleleriGelirken bize uğramamış hâlbuki zamanı vardı. cümleleri "ŞAYET, EĞER" BAĞLAÇLARI Koşul-şart ifade eden bağlaçlardır. Örnek Eğer beni sevseydin bunları bana yapmazdın. koşul-şart Eğer insanları seviyorsan onlara adaletle muamele et. koşul-şart Şayet dersi dinlemeyecekseniz niye geldiniz okula. koşul-şart "MEĞER, MEĞERSE" BAĞLAÇLARI Beklenilmeyen, umulmayan, durumları anlatmak için kullanılan bağlaçlardır. Örnek Biz onu adam biliyorduk meğer vicdansızın biriymiş. Meğer yıllardır burada göz boyuyormuş. Meğerse Mustafa okul yerine çarşıya gidiyormuş. Çok cesaretli olduğunu söylüyordu meğerse hepsi yalanmış. "BİR… BİR" BAĞLAÇLARI Örnek Ben bir seni bir gülü sevdim bu dünyada. Bir sana yandım olayda bir de o öksüze. YAPILARINA GÖRE BAĞLAÇLAR1. Yalın Basit Bağlaçlar Yapım eki almamış ve bir kelimeyle birleşmemiş bağlaçlardır. Bu bağlaçlar kök halinde bulunur. Örnek ve, ile, de, hem, yani, ama, fakat, meğer, lakin, fakat, eğer... 2. Türemiş Bağlaçlar Yapım eki almış bağlaçlardır. Örnek Kısaca kısa-ca, yalnız yalın-ız, üstelik üste-lik, anlaşılan anlaşıl-an vb. 3. Birleşik BağlaçlarBirden fazla kelimeden oluşan bağlaçlardır. Çeşitli şekillerde oluşabilir. Örnek yoksa yok-ise, oysa o-ise, öyleyse öyle-ise, yoksa yok-ise... 4. Öbekleşmiş Bağlaçlar Birden fazla kelimeden oluşan ve ayrı yazılan bağlaçlardır. Bazıları yinelemeli şekilde oluşur. Bu bağlaçların kullanımı oldukça yaygındır. Örnek Ya… ya, hem… hem, ne… ne, ister… ister, olsun… olsun, gerek… gerek, hiç olmazsa, anlaşılıyor ki, demek ki, değil mi ki, ne yazık ki, ne var ki, bir… bir vb. KULLANILIŞLARINA GÖRE BAĞLAÇLAR1. Sıralama Bağlaçları İki sözcüğün arasına gelip onları bağlamaya yarayan bağlaçlardır. Örnek Savaş ve Barış Kerem ile Aslı2. Denkleştirme Bağlaçları Kelime, kelime grupları veya cümleler arasına gelerek iki unsuru karşılaştırma, denkleştirme amacıyla kullanılan bağlaçlardır. Bunlar "ya, veya, yahut, veyahut" bağlaçlarıdır. Örnek Ya çok akıllısın ya delisin bana göre. Mustafa veya Ayşe sinemaya gelsin. Gül yahut gülendam derler o Karşılaştırma Bağlaçları Karşılaştırılan unsurları, karşılaştırma ilgisiyle bağlayan bağlaçlardır. Bunlar "da.... da, gerek... gerek, olsun… olsun, ha... ha, hem... hem, ne... ne, ister... ister, ya... ya" gibi bağlaçlardır. Örnek Gelsen de gelmesen de biz gideceğiz. Gerek Mustafa gerek Abdullah bunu içlerine sindirememişti. Ders olsun diğer işler olsun onları zamanında yapmak lazım. Ha bu eve gelmişsin ha bizim evimize, fark etmez. Hem nalına hem mıhına vururdu o. Artık bize ne gelir ne telefon açar. İster çalışsın ister çalışmasın, yapılacak bir şey yok. Ya bu deveyi güdersin ya bu diyardan gidersin. ÜNLEM Yalnız başına bir anlam taşımayan, cümleye, korku, sevinme, özlem, kızgınlık, şaşkınlık, coşma gibi duyguları katan, doğa seslerini yansıtan veya seslenme bildiren sözcüklere ünlem denir. Ünlem cümlelerinin sonunda genellikle ünlem ! işareti yer alır. Ünlemler üç grupta toplanır 1. Asıl Ünlemler Bir duyguyu, heyecanı dile getiren sözcüklerdir. Örnek A, aaa, ayol, aman, bravo, yuh, oha, ah, eee, ey, hey, hoppala, vah, of, oh, üf, vay, eh, tüh, bre, haydi, hişt, hop, vb. 2. Yansımalardan Oluşanlar Yansıma seslerden meydana gelip ünlem özelliği kazanan kelimelere denir. Doğadaki canlı, cansız varlıkların seslerini taklit eden ünlemlerdir. Örnek Tık, çat, pat, küt, güm, hav hav, miyav, cik cik, pisipisi… 3. Ünlem Değeri Kazanmış Sözcükler İsimler, isim soylu sözcüklerin, fiillerin cümle içinde gerçek kimliklerinden uzaklaşıp ünlem değeri kazanmalarıdır. Örnek Allah, hepimizi affetsin Allah Allah kalp krizi mi geçiriyorum!Ünlem Ünlem ile İlgili Uyarılar Ünlem ! işareti, ünlem ifadesinden hemen sonra da cümlenin sonunda da konabilir. Örnek Eyvah, geç kaldım! Eyvah! Geç kaldım. Saygıdeğer arkadaşlar, iyi ki geldiniz! Saygıdeğer arkadaşlar! İyi ki geldiniz. Birden çok sözcükten oluşan kalıplaşmış ünlemlere ünlem öbeği denir. Örnek Hadi canım sen de! Aşk olsun! Hadi oradan! Yok artık! Çok ilginç! Yeter be! Ha gayret! Aman dikkat! İçinde bir ünlem sözü bulunan veya ünlem anlamı verecek şekilde vurgulanan cümlelere ünlem cümlesi denir. Örnek Sakın sinirlerime dokunma! Derhal dışarı çıkın! Vah vah, ne oldu Mehmet! Eyvah, ne yer ne yâr kaldı! Bir söze alay, küçümseme veya kinaye anlamı kazandırmak için ünlem ayraç içinde kullanılır. Örnek İsmail, çok akıllı ! olduğunu iddia ediyor. İsteseymiş seçkin bir sanatkâr ! olabilirmiş. Bu okul süper yönetiliyor; musluklar dışında okulda her şey akıyor ! Eh bu hızla gidersek okula belki yarın sabah varırız ! Süper zekiler de yanılabilir ama aptallar asla yanılmaz ! İyi bir esnaf olduğu beşinci iflasından sonra anlaşıldı ! Ünlemler cümle içinde değişik görevlerde kullanılabilir. Örnek Onun ahı gitmiş vahı kalmış. isim Ha tahin ha pekmez, fark etmez. bağlaç Ha gayret, Mustafa! ünlem Kişi isimleri ve unvanları ünlem olarak kullanılabilir. Örnek Mustafa! seslenmelerde Ahmet Bey! Betül Hanım! Ünlem Sözleri ve Cümleleri ile İlgili Örnekler Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı İlerle! Aman ha! Aman çocuklar dikkat! Aşk olsun! Ay, ne tatlı şeysin sen öyle! Aa! Bu da ne? Bir hilâl uğruna ya Rab, ne güneşler batıyor! Bravo sana! Eh! Fena değil. Ey Türk gençliği! Elveda, ey baharın müjdecisi! Eyvah, ne yer, ne yâr kaldı! Eyvah, Fino bana doğru geliyor! Ey, bu topraklar için toprağa düşmüş, asker! Ee, yeter artık! Gökyüzünün başka rengi de varmış! Hay Allah! Ha gayret! Hey, buraya gelsene! İmdat! Of bıktım artık! Oh, ne güzel! Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir, ileri! Oldukça ilginç! Tüh, yine yanlış yaptım! Komşular! Miyav! Ne kadar güzel bir manzara! Vah zavallı! Vah vah, ne oldu kuzucuğum! Vay sersem! Yazık size! Yazık, çocuğun ayağı kırılmış! Yeter be! Ey insanlar! Sözümü iyi dinleyiniz! Biliyorum, belki bu seneden sonra sizinle burada bir daha buluşamayacağım. Ey müminler! Size iki emanet bırakıyorum, onlara sarılıp uydukça yolunuzu hiç şaşırmazsınız. Müminler! Sözümü iyi dinleyiniz ve iyi belleyiniz. Arkadaş, biz bu yolda türküler tuttururkenSana uğurlar olsun... Ayrılıyor yolumuz! Faruk Nafiz Çamlıbel Dur, yolcu! Bilmeden gelip bastığınBu toprak bir devrin battığı yerdir. Necmettin Halil Onan Ey köyleri hududa bağlayan yaslı yollar,Dönmeyen yolculara ağlayan yaslı yollar! Faruk Nafiz Çamlıbel Ayrıca bakınız EDAT İLGEÇ*Kendi başlarına anlamı bulunmayan; başka söz ya da söz öbekleri ile birlikte kullanılarak anlam kazanan sözcüklerdir.*Farklı anlamlarda kullanılabilirler.*Cümlede belli anlam ilgileri kurmaya yararlar.*Eklendiği sözcük ile birlikte sıfat, zarf gibi görevlerde kullanılabilirler. Yani anlam ve görevi cümle içinde belirir.*Genelde kendilerinden önceki kelimeye hal eki ile bağlanırlar.*Cümleden çıkarıldıklarında, cümlenin anlamı EDATLARile, yalnız, ancak, gibi, mi, için, sanki, üzere, -e göre, -e kadar, -e doğru, -e karşı, -e karşın,-e rağmen, -e dek, -e değin, -den sonra, -den önce, -den yana, -den dolayı, -den beri, -den başka,-den ötürü, sade, sadece, tek, bir, denli, değilNot Bazı kelimeler kendi anlamı dışında “sadece” anlamına gelecek şekilde kullanılırsa edat ancak sana göre doğru kadar durmadan doğru uyuyup başkası bu olayı karşı top atışları duyulmaya haftadan sonra işe önce bu işi beri başımda bir ağrı rağmen adım mı tatlı bir bakışı sonuna dek sizinle beraber değin, gözüm karşın batı cephesi ağır darbe dolayı onunla Edatlar ilgeçler başka kelimelerle birlikte kullanılarak söz öbeği oluşturabilirler. Buna “edat öbeği” denir.*Bu öbek farklı türlerde görev gibi bir saat geçirdik. sıfat Giriş yap Kayıt ol Neler yeni Ara Menü Ana sayfa Forumlar Neler yeni Kaynaklar Kullanıcılar Yeni mesajlar Forumlarda ara Ana sayfa Forumlar KONU ANLATIMLARI DERS NOTLARI Konu Anlatımları Ders Notları Edat, Bağlaç, Ünlem Konu Anlatımı Edat, Bağlaç, Ünlem Sunusu Konbuyu başlatan seckinmurtaza Başlangıç tarihi 19 Mar 2019 seckinmurtaza Çalışkan Üye Katılım 28 Eyl 2017 Mesajlar 87 19 Mar 2019 1 Umarım yararlı olur. Olası sunu kaymalarına karşı kullandığım yazı tipini de ekliyorum. Çift tıklayarak veya "Fonts" klasörüne atarak kullanabilirsiniz. Yazı Tipi Ekli dosyalar MB Görüntüleme 1,933 geylani Üye Katılım 10 Eki 2017 Mesajlar 41 28 Mar 2019 2 Ellerinize sağlık hocam. F fatima. Yeni Üye Katılım 6 Şub 2018 Mesajlar 2 5 May 2020 3 Elinize özenli bir çalışma olmuş. Cevap yazmak için giriş yap yada kayıt ol. Paylaş Facebook Twitter Reddit Pinterest Tumblr WhatsApp E-posta Link Ana sayfa Forumlar KONU ANLATIMLARI DERS NOTLARI Konu Anlatımları Ders Notları Edat, Bağlaç, Ünlem Yenilenen tasarım ve zengin içeriğimiz ile Türkçe öğretmenlerinin buluşma noktası. Öneri, şikayet ve sorunlar için [email protected] adresine mesaj atabilirsiniz. Bağlantılar Mustafa Aygün Arı Yayıncılık Acil Kitap Sosyal Bilgiler Forumdan Öne Çıkanlar Arı Yayıncılıktan Çıkan Eserlerimiz MEB'den Haberler ve Duyurular Türk Dil Kurumu Atamalar ve Yer Değiştirmeler Öğretmenler Odası Ölçme ve Değerlendirme Planlar Sosyal Medya

edat bağlaç ünlem konu anlatımı